İçindekiler
Büyükada’da Bir İskele Meselesi: TÜGVA Sorunu
Prens Adaları’nın en büyüğü olan Büyükada’nın, görenleri tüm ihtişamıyla büyüleyen iskelesi son dönemde oldukça çarpıcı bir anlaşmazlık ve hukuksuzluk ile gündemde. Büyükada iskelesinde bulunan tarihi binanın üst katını TÜGVA 2018 yılında 10 seneliğine kiralamış ve burayı uygun olmayan etkinlikler ile işletmeye başlamıştı. Kına geceleri ve düğün organizasyonları gibi etkinlikler için TÜGVA tarafından uygunsuz bir şekilde kullanıldığı ortaya çıkarılan yapı hakkında İBB tahliye kararı için harekete geçmişti. Ardından gelişen olaylar ise Büyükada iskelesi hakkında İBB ve TÜGVA başta olmak üzere mahkemelerin, Adaları Kaymakamlığı’nın tutumları, hem adalıların hem de tüm Türkiye’nin merakla takip ettiği konuların başında gelmesine neden oldu…
Peki Büyükada iskelesinin TÜGVA’ya peşkeş çekilmesinin ardından hangi gelişmeler yaşandı? İBB’nin tahliye isteğine taraflardan ne gibi yanıtlar geldi?
Büyükada İskelesinde Ne Oldu?
Büyükada iskelesinin 2018 yılında TÜGVA’ya kiralanması üzerine bu yapıda TÜGVA faaliyet göstermeye başlamıştı. TÜGVA, Türkiye Gençlik Vakfı olarak Adalar’da bir merkez açmak ve ilçe temsilciliğini burada yürütmeyi amaçlıyordu. Bunun için de 2018 yılında Büyükada Adalar Vapur İskelesi binasının üst katını kira amaçlı, İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne bağlı İstanbul şehir hatlarının işletmecisi olan İstanbul Şehir Hatları Turizm Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi ile 10 yıllık bir sözleşme imzaladı.
Ancak TÜGVA’nın uygunsuz faaliyetleri üzerine İBB, Adalar Kaymakamlığına yolladığı bir yazı ile vakfın bu binadan tahliye edilmesini talep etti. Belirtilen iddiaya göre TÜGVA, Büyükada iskelesinin üst katını düğün, nişan ve kına gecesi organizasyonları gibi Büyükada’nın görkemli bu yapısının ruhuna uygun olmayan etkinlikler ile işletmeye başlamıştı.
Aslında başta ada halkı olmak üzere vatandaşlara ait olan tarihi yapının bu denli uygunsuz kullanılması ise olayın ortaya çıkmasının ardından büyük tepkileri de beraberinde getirdi. Yapılan araştırmaların ardından aslında Büyükada iskelesinin değerinden çok daha az bir bütçe ile TÜGVA’ya kiralandığı da ortaya çıktığında tepkiler bir çığ gibi büyümüş oldu. İddiaya göre TÜGVA, iskele binasının üst katını 2500 TL gibi bir fiyata aylık olarak kiralamıştı.
İBB’nin Adalar Kaymakamlığına Başvurması…
2018 yılında TÜGVA’ya peşkeş çekilen Büyükada iskelesinin üçüncü kişilere devredilmesi ise 2019 yılında Ekrem İmamoğlu’nun İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı seçimlerini kazanması ile ortaya çıktı denilebilir. AKP yönetimindeki İstanbul’un izleri Ekrem İmamoğlu yönetiminde tüm açıklığı ile ortaya çıkarken Büyükada İskelesinin aykırı kullanımı da halkın bilinçlendiği konular arasında yerini aldı. 23 Haziran 2019 seçimlerini kazanan CHP’li Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun yönetiminden yalnızca 8 ay sonra, 7 Şubat 2020 tarihinde Şehir Hatları A.Ş’ye gönderilen bir yazı ile bu aykırılığın durdurulması için harekete geçildi.
Gelişmelerin ardından ise Şehir Hatları A.Ş 14 gün sonra TÜGVA’ya yazdığı bir yazı ile kira sözleşmesinin feshedildiğini bildirdi. Gönderilen yazıda aynı zamanda binadan tahliye olunması istenirken 28 Şubat 23020’ye kadar binadan ayrılması gereken TÜGVA’nın daha sonra iskeleden tahliye edilmemesi üzerine olaylar daha da derinleşti.
Büyükada İskelesi İçin Kimler Ne Dedi?
Bu hukuksuzluk karşısında TÜGVA grubuna sahip çıkanların başında, İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin yönetimini geçtiğimiz Haziran seçimlerine kadar elinde bulunduran AKP milletvekilleri ve meclis üyeleri bulunmuştur. Yapılan açıklamalar, İBB’nin “genç nesile saldırısı olarak nitelendirilnmiş ve bizzat AKP’li meclis üyesi Erdem Kertişçi “Hukuk tanımaz İBB, genç kardeşlerimize saldırdı. Siz gençlerin milli ve manevi değerlerle yetiştirilmesinden korkuyorsunuz” açıklamaları ile İBB’yi eleştirdi. Ancak, gelişmek isteyen gençler için sunduğu birçok imkanı ile İBB, gençler arasında oldukça beğeni toplayan politikaları ile gündeme sık sık gelmekte. Bu sözler üzerine, mecliste söz alan Adalar Belediye Başkanı Erdem Gül ise “Adalar’daki tarihi iskelemiz 100 yıllık bir bina. İskelenin üst katı vakfa kiralandığı 3 yıldan bu yana kayıp. Birilerini atalım, başkaları yararlansın görüşünde değiliz. Tüm Adalılar yararlanmalı” açıklamaları ile olması gerekeni vurgulayarak hem Büyükada iskelesinin öneminden bahsetti hem de halkın, Büyükada’da bulunan bu imkandan yararlanamamasının altını çizdi.
İBB ve Tügva arasındaki hukuk mücadelesine CHP’li grup sözcüsü Tarık BAlyalı da sessiz kalmayarak pekeş çekilen iskele binasısın nasıl yağmalandığını ve aslında TÜGVA meselesinde asıl konunun “yerli ve milli gençler” olmadığını “Vakıf İstanbul’un en güzel manzaralarından birine sahip 100 yıllık iskelenin 600 metrekarelik üst katını 2 bin-2 bin 500 liraya kiralamış. Boş tutuyor. Yok öyle yağma. Gençlik çalışması, eğitim çalışması yapmak için kiralık yer aramak yerine İstanbul halkının malına çökmüş. Eğitim çalışmaları yapmak yerine AKP’li yöneticinin sünnet Mevlidi yapılmış. Öğrenci ev bulamadığı için sokakta kalıyor, siz iki bin liraya iskelenin üst katını kiralayacaksınız öyle mi?” sözleriyle vurguladı.
TÜGVA İçin Yaşanan Polis Arbedesi
Olaylar yalnızca TÜGVA’nın siyasi bir düzlemde tartışılması ile bitmedi. Sürecin başlatılmasının ardından TÜGVA’nın tahliye kararı vakıflı gençler tarafından hiddetle karşılandı. Polis ve zabıta ekiplerinin olaya dahil olması ile CHP Adalar ilçe teşkilatı üyeleri ve ekipler arasında arbede yaşandı. TÜGVA’lı gençler karara tepki gösterirken aynı zamanda sözleşmenin “İBB tarafından tek taraflı olarak” feshedildiği iddia edildi. İBB ise elindeki mahkeme kararını delil olarak sundu.
Ancak tüm bu anlaşmazlık ve hukuksuzluk yaşanırken gerginliği arşa tırmandıran olay, tahliye için Büyükada İskelesi’ne giden zabıta ekiplerini polis ekiplerinin durdurması oldu. TÜGVA’nın yanında yer alan polis akıllarda adalet ve hukuk kavramlarına dair soru işaretlerine neden olurken vatandaşın aklında birçok konuda daha sorgulama açmaya neden oldu. CHP Adalar ilçe örgütü üyeleri ve zabıta, polis ekipleri ile gerilimli bir arbede yaşadı. Gerginlik ve çatışma devam ederken güvenlik önlemleri kapsamında Büyükada Şehir Hatları Vapur İskelesi çevik kuvvet tarafından kapatıldı.
Taraflar Ne Diyor?
Arbede sonrası taraflarca yapılan açıklamalardan CHP Adalar ilçe başkanı Ali Ercan Akpolat’ın avukatı Fırat Burak’ın öne sürdüğü iddiaya göre iki grup arasında yapılan tartışma ve çekişme sırasında Burak’ın ve dört kişinin daha polis ekipleri tarafından darp edildiği biliniyor. Burak, polisler hakkında suç duyurusunda bulunacağını belirtti.
Sık sık gündeme gelen CHP’li isimlerin başında gelen Canan Kaftancıoğlu, Büyükada’da bir basın açıklaması yaptı. Kaftancıoğlu, açıklamalarında Adalar İlçe Başkanı hakkında “devletin polisi böyle bir şey yapmaz, ama tahmin ediyorum TÜGVA’nın polisi tarafından darp edildiği için şu anda hastanede” ifadesini kullanarak tepkisini dile getirdi.
Tamamıyla halkın kalması gereken Büyükada İskelesi için yaşanan tartışmaların ve TÜGVA faaliyetlerinin yanı sıra TÜGVA tarafından gelen açıklamalar da dudak uçuklattı. TÜGVA Başkanı Enes Eminoğlu, Canan Kaftancıoğlu başta olmak üzere tahliye kararını savunan tarafa ve İBB’nin tahliye talebine tepki gösterdi. Kaftancıoğlu’nun söylemlerini reddederek “Gençler gasp edilmiş binalarını korumak için burada. Gençlerimiz burada darp edilmiştir. Bir polisimiz yaralanmıştır. TÜGVA olarak dünden beri büyük bir hukuksuzlukla karşı karşıyayız” şeklindeki yorumuyla karşı tarafın sözleri hakkında “asılsız, yalan ve iftira” savunmasını yaptı.
Ardından TÜGVA yetkilileri tarafından yapılan açıklamalarda İBB’nin tarflar arasındaki sözleşmeyi haksız yere ve tek taraflı olarak feshettiği savunularak “İBB’nin bu kararı tanımayarak, yetkisiz zabıta kuvvetlerinin kaba kuvvetini kullanarak eşyalarımızı, hangi eşyaları götürüldüğüne ilişkin herhangi bir kayıt dahi tutulmadan, zorla binamızdan gasp etmiş ve bina dışına çıkarmıştır” açıklaması yer aldı. Aynı zamanda bir hukuksuzluk ve devlet malını kar amaçlı kullanma durumu da göz ardı edilerek halkın duyar noktasına basan “TÜGVA Adalar İlçe Temsilciliğimiz şu an itibariyle işgalden kurtarılmıştır. Şuurlu bir gençlik için yürüttüğümüz çalışmalarımıza devam edeceğiz” açıklaması da dikkat çekti.
Tahliye Sürecinin Başlamaması ve Adalar Kaymakamlığı
İBB tarafından yazılan dilekçede Büyükada iskelesinin “boş ve işgalsiz” şekilde İBB’ye teslimi istendi ancak tahliye işlemi için Adalar kaymakamlığının bunu gerçekleştiremeyeceği bildirildiği öğrenildi. İBB ise bu durum karşısında geri adım atmayarak tahliye işlemi için baskısını devam ettirdi. TÜGVA’ya ihbarname çeken İBB her ne kadar tahliyenin 7 gün içerisinde gerçekleşmesini istese de TÜGVA yapılanmasının iskeleyi işgali son bulmadı. İhbarnamenin üzerinden 4 ay geçtiğinde, yani takvimler 6 Ocak 2021’i gösterdiğinde ise İBB, Adalar Kaymakamlığı’na resmi yazı yazarak tahliyenini kaymakamlık tarafından yapılmasını talep etti.
Adalar Kaymakamlığı ise gelen resmi yazının ardından TÜGVA için 20 gün sonrasına tahliye kararı çıkardı. Ancak, TÜGVA yöneticilerinin tahliye günü ortaya çıkmaması nedeniyle tahliye 2 Şubat’a ertelenmek zorunda kaldı. TÜGVA yöneticileri kararı ertelemek ile kalmadı, aynı zamanda kararın iptali için de mahkemeye başvurdu. Vakfın talebi sonucunda tahliye işlemi mahkeme tarafından tedbiren durduruldu.
İdare Mahkemesi Kararı ve Devam Eden Süreç
28 Mayıs 2021 günü geldiğinde İstanbul 2. İdare Mahkemesi TÜGVA alehine bir karar çıkartarak tahliye işleminin iptali ve yürütmenin durdurulması isteğinin reddine karar vermiş oldu. Mahkeme kararı ile birlikte İBB istediği sonuca ulaştı. Bir sonraki aşamada, mahkemenin desteğini alan İBB, Adalar Kaymakamlığı’na yeniden bir yazı gönderdi. Büyükada İskelesi, bu yazıya göre en kısa zamanda tahliye edilecek ve İBB’ye verilecekti.
Adalar Kaymakamlığı, bunun üzerine 18 Haziran 2021 tarihinde İBB’ye tahliyenin yapılabilmesinin bir şartı olarak “Şehir Hatları ile TÜGVA arasındaki kira sözleşmesinin usulüne uygun biçimde sonlandırıldığını gösteren belge ve dosyaların gönderilmesi” gerekliliğini sundu. Ardından Şehir Hatları A. Ş. istenilen belgeleri 20 gün sonra Adalar Kaymakamlığı’na sundu.
TÜGVA’nın İtirazları bu defa İstanbul 10. İdare Mahkemesi nezdinde oldu. Mahkeme ise 6 Temmuz 2021 tarihinde aldığı karar ile bu itirazı reddetmiş oldu. TÜGVA ise karar ardından “Şehir Hatları A. Ş. ile aralarında sözleşmenin devam ettiğine” ilişkin iddiasına tespit davası açtı. Dava henüz sonuçlanmış değil.
CHP’nin Duruşu Ne Oldu?
Olaya ilişkin açıklamalarda CHP tarafından gelen yorumlar ise TÜGVA’nın, Büyükada İskelesini kötüye kullandığı yönündeydi. Hukuki sürecin başlaması ardından Adalar Kaymakamlığı’nın da bu talebi ertesi gün reddetmesi, tepkilerin ve açıklamaların odağı oldu.
Düğün, kına ve nişan organizasyonları için kullanıldığı tespit edilen Büyükada İskelesinin halkın yararına yönelik, herkese açık olarak kullanılmasını savunan ve bunu da “İBB orayı başka türlü değerlendirecek. Buna hak ve yetkisi var. TÜGVA da faaliyetlerini kamu kurumlarına yaslanmak yerine üyelerine yaslanarak yapmalı. Büyükada’da ne gibi bir faaliyeti var da çıkmak istemiyor? Kamu yararına çalışan bir vakfın bir kamu kuruluşu olan İBB’ye bu şekilde zorluk çıkarmasını doğru bulmuyorum. Biz seçimden önce hiçbir yapıya ya da vakfa özel hizmet sunmayacağına dair verilmiş sözümüz var. Kimse özel bir tavır beklemesin” şeklindeki açıklamaları ile ifade eden CHP İBB Meclisi Grup Başkan Vekili Doğan Subaşı sözleri ile büyük beğeni topladı.
TÜGVA’nın usulsüz faaliyetlerinin ardından yeniden gündeme gelen Büyükada İskelesi hakkındaki karar beklenirken AKP yönetiminden ise TÜGVA lehine açıklamalar yapıldı. Buna göre, Türkiye’nin gençliğinin kullandığı bir hak ellerinden alınıyormuş ilizyonu yaratılmaya çalışılsa da Büyükada İskelesi halkındır, halkın kalmalıdır.
